Gözle görülmeyen gözler! İzlenme hissinin bilimsel temeli

Büyük olasılıkla, hiç kimseyi göremeseniz bile, arkanızdan birinin size baktığı hissine kapıldınız. Yalnız değilsiniz. Görünüşe göre bu, çoğumuzun paylaştığı bir deneyim ve bazen böyle hissetmemizin nedenlerini birden fazla açıklama ile kapsayan çalışmalar bile var.

Beynimiz, görmesek bile birinin bize bakıp bakmadığını anlayabilir

Görme korteksine (beynin bir parçası) verilen hasar nedeniyle göremeyen ‘kortikal olarak kör’ bir hasta ile bir çalışma yapıldı. Film izlemek veya kitap okumak gibi hiçbir şeyi bilinçli olarak algılayamıyordu, ancak çalışan beyin bölgelerine giden bilgileri işleyebiliyordu. Araştırma, birinin bize doğrudan baktığını, bilinçli olarak görmesek bile hissedebildiğimizi gösterdi; bu, aslında bize bakan birini görmesek bile neden izlendiğimizi hissettiğimizi açıklayabilir.

Bir yorumlama hatası

Bu hissi doğrulayabilecek ve hatta daha sık yaşanmasını sağlayabilecek başka bir şey de, arkanızı döndüğünüzde ve aslında size bakan birinin olduğunu gördüğünüz zamandır. Bu, başından beri bakan birinin olduğunun bir teyidi gibi görünse de, size bakan kişi bunu sırf arkanızı döndüğünüz için yapmış olabilir, ki bu da bütün meseleyi kaçırıyor.

Küçük bir ipucu sizi uyarır

İzlenme hissine beyninizi uyaran küçük bir ipucu neden olabilir, gözünüzün ucuyla gördüğünüz bir şey, açıklanmayan bir yerden gelen hafif bir ses veya emin olmadığınız herhangi bir şey olabilir. Bu biraz paranoyaya ek olarak ve arkanızda ne olduğunu görememeniz, durum böyle olmasa bile arkanızda adımlarınızı izleyen birinin olduğu izlenimini verebilir.

Emin değilseniz, cevap muhtemelen “Evet” olacaktır

Sidney Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, insanlar çevreleri hakkında, havanın karanlık olması veya güneş gözlüğü takması gibi sınırlı görsel ipuçları aldıklarında ve tam olarak ne olduğunu anlayamadıklarında, önceki deneyimlerine güvenme eğilimindedirler. Bu, özellikle belirsiz oldukları durumlarda, kendilerine bakıldığına inanma olasılıklarını artırır.

Birinin bize baktığını anlamak önemlidir

Birinin bize bakıp bakmadığını belirleyebilmek ve ayrıca birine bakarken tanınmak, insanlar arasındaki iletişimle ilgili olduğu için insan davranışının gerçekten önemli bir parçasıdır. İnsan evriminin başlangıcından bu yana bakış, aşk, öfke ve hayatta kalmak için gerekli bilgiler gibi duyguları iletmek için güçlü bir araç olmuştur ve o zamandan beri gelişmektedir. Bu yüzden beynimiz bu aktivitede uzmanlaşmıştır ve çevremiz hakkında her zaman tetikte oluruz.