Pandemiden 2021 için dersler çıkarılmalı
Geride bırakmaya hazırlandığımız 2020’nin herkes için farklı tecrübeler yaşadığı bir yıl olduğuna dikkat çeken Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, pandemiden dersler çıkarılması gerektiğini söyledi.
Prof. Dr. Tarhan, yeni yıl için tavsiyelerde bulundu.
Pandemi farkındalık oluşturdu
Tüm dünyayı etkileyen pandemi, kişilerde korku ve kaygı kadar olgunlaşmaya da neden oldu. Pandemiyle ilgili insanların korkularını, kaygılarını, algılarını ve olgunlaşma sürecini ölçtük. Yani nasıl algılıyorlar, kaygıları ne düzeyde, korkuları ne düzeyde? Korku ve kaygı dünya ortalamasında aşağı yukarı eşit çıktı. Gelecek kaygısı, sağlık kaygısı, sağlık endişesi yüksek çıktı. Araştırma psikolojik olgunlaşma yaşandığını ortaya koydu. Araştırmaya katılanlar psikolojik olgunlaşma konusunda pandemiden sonra sahip olduğu şeylerin kıymetini anlamaya başladığını, dünyayı değiştirmek yerine kendini değiştirmenin önemini anladığını söyledi. Daha çok empati yaptığını, ailenin kıymetini anladığını, yakınlarımın kıymetini anladığıni belirtti. Yani pandemi yüzde 40 ile 70 arasında insanlarda böyle bir farkındalık oluşturdu, oluşmasına sebep oldu. Burada önemli olan pandemiyi değerlendirirken olumlu sonuçları çıkarabilmeleri.
Koronavirüsün sadece fiziksel etkileri değil, psikoljik etkileri de çok iyi analiz edilmesi gerekiyor. Çin’in pandemi sürecinde sonuç raporunda ‘Covid-19 enfeksiyonu tıbbi bir durumdur ama pandemi psikolojik bir fenomendir’ deniyor. Pandemi sürecinin yönetilmesinde halk sağlığı ve epidemiyologlar görev yapmalı ama sosyoloji ve psikoloji kökenli uzmanların da toplum psikolojisi ve toplum sosyolojisine göre kültürel yapısına göre çözümler üretmesi de lazım.
Toplumda güven ilişkisi oluşturulmalı
Toplumda mutlaka güven ilişkisi oluşturulmalı. Güven ilişkisi oluşturulmazsa dedikodu tarzında yayılan fısıltının, gri propagandanın pandemiyi artırıcı etkisi var. Buna karşı açık, şeffaf, dürüst yaklaşımlar güven arttırır.
Pandeminin birkaç yıl daha sürmesi bekleniyor. Bu dönemde özellikle aile kurumunun önemi bir kez daha anlaşıldı. Sosyal izolasyon nedeniyle evde zaman geçirme arttı. Bu aslında koruyucu ruh sağlığı açısından hep söylediğimiz tavsiyelerin hayata geçirilmesi için fırsat oldu. Birlikte zaman geçirin, birbirinize zaman ayırın tarzındaki önerimiz, şu anda zorunlu oldu. Bu aslında iyi çocuk yetiştirmek için fırsat. Evliliği daha iyi hale getirmek için bir fırsat.
Pandemi döneminin bireysel faydalarından biri de kişinin kendine zaman ayırması için fırsat olmuş olması. Daha önce rutinin içerisinde hızlı ve haz peşinde olan yaşantı vardı, hız odaklı bir yaşantı vardı. Şu anda kader bize yavaşla dedi. Doğa bana saygı duy dedi.
Bir fırsata dönüştürülmeli
Pandemiyle beraber hayatımıza giren fiziksel mesafe kavramı, sosyal mesafe olarak anlaşılmaması gerekiyor. Sosyal mesafeyi biz psikolojik mesafe gibi algıladık. Fiziksel mesafe olsun ama psikolojik mesafe olmasın. Uzaktan hatır soralım, uzaktan dünyadan kopmayalım. İzole yaşamayalım. Yani yalnızlık gibi sonuç doğurma ihtimali var bunun da. Bunun için de tedbirli olalım.
Bu süreç aynı zamanda bireylere zamanı yönetmek, dayanıklılık eğitimi açısından fırsat sundu. Kişilere doyum erteleme becerisini kazandırdı. Devamlı her gece eğlencede, hafta sonu gezip tozup eğlenen kişiler şu anda zorunlu olarak doyumu erteliyor. Hatta güzel bir söz var onu kullanıyoruz. Hayat mükafatını tahammül edenlere veriyor. Bu konuda tahammül edenler kazanacaklar. Dayananlar kazanacaklar. Ama panik yapanlar kaybedecekler. Çünkü er ya da geç bu geçecek ama geçtikten sonra dünyanın iyiye gitmesine, kazananlar arasında olmayı bizim verdiğimiz anlamlar sağlayacak.
Pandemi sürecinin getirdiği olumsuzluklar bir fırsata dönüştürülebilir. Krizlerin iki ayağı vardır. Biri tehlike ayağı, bir de fırsat ayağı. Kişi tehlike ayağına odaklanırsa koku ve kaygı artar. Ama fırsat ayağına odaklanırsa korku, kaygı azalır ve bir şeyler kazanarak çıkar bu süreçten. Onun için fırsat ayağına odaklanalım. Ailemiz için bir fırsat olarak değerlendirelim. Aile ilişkilerimizi yenileme yani bir nevi tazeleme programı yapılmalı.
