Ergenlerde yeme bozuklukları: Anoreksiya, Bulimiya, Tıkınırcasına Yeme

Yeme bozuklukları yoğun olarak ergenlik döneminde görülmektedir. Çünkü kişinin görünüşü değişmeye başlar; zihin artık etrafı daha derin algılar ve farklılıkları daha net görür.

Sosyal ortam ve normlar yüzünden de bu hastalıklar ortaya çıkabilmektedir.

Anoreksiya Nervoza

Anoreksiya Nervoza, artık bebeklikten itibaren görülebilen bir durum haline gelmiştir. Genellikle 14 yaşla birlikte başlar diyebiliriz. Aşırı zayıf bir bedene sahip olmak isteme ve kilo alma durumundan fazlasıyla korkma durumu sonucunda kişinin yemek yemeyi kısıtlaması olarak açıklanır.

Kendini kusturma, besin alımını azaltma, boşaltımı destekleyen ilaçları sürekli kullanma, aşırı egzersiz bu hastalıkta görülür.

Anoreksiyaya sahip kişi, ne kadar zayıflarsa zayıflasın kendini olduğundan çok daha kilolu görmeye eğilimlidir. Beden algıları bozulmuş haldelerdir.

Anoreksiya’ya sahip ergenlerde özgüven eksikliği, takıntı ve mükemmelliyetçilik, sessiz ve sakinlik, arkadaş ortamında kısıtlılık veya arkadaşsızlık görülür.

Tanı kriterleri:

• Normal kilo oranının %85’inin altında olma,
• Normal kilosunun çok daha altında olmasına rağmen kendini hala kilolu görme,
• Adet sorunları.

Anoreksiyaya karşılık uzmanlar psikoterapi, bilişsel davranışçı tedavi ve medikal tedavi kullanmaktadırlar ama tek bir garanti çözümü maalesef yoktur.

Bulimiya Nervoza

Bulimiya’nın anoreksiyadan farkı, bulimiyaya sahip olanların kilosunun ya normal ya da normalin üstünde olmasıdır. Başlama yaşı genel olarak 16’dır. Kişide, durdurulamaz bir yeme isteği ve yeme görülür. Yeme nöbeti olarak adlandırılan bu rahatsızlıkta, kısa sürede 2000 kcal’ın üstünde besin tüketilebilir.

Yemek yenirken haz duyulur, hemen sonrasında ise pişmanlık, depresyon gelir. Böylece kişide kusma veya boşaltım destekleyici ilaçlar kullanma görülür.

Bu hastalığa sahip ergenler, genellikle dürtü bozukluğu yaşarlar. Aynı, bir anda yemeye başlayıp kendini durduramadıklarında olduğu gibi. Ayrıca bu kişilerde görülen diğer psikolojik hastalıkların oranı da daha fazladır. (Örneğin kleptomani, kontrolsüz cinsel yaşantı, kaygı/ davranış/ duygudurum bozukluğu, alkol- madde kullanımı)

Tanı kriterleri:

• Sürekli yeme nöbetleri,
• Kilo alımından korkma,
• Yemekten sonra kendini kusturma.

Tedavisinde de aynı anoreksiyada olduğu gibi psikoterapi, bilişsel davranışçı tedavi ve medikal tedavi kullanılır fakat tek bir garanti tedavi bu hastalık için de bulunmamaktadır.

Tıkınırcasına Yeme 

Bulimiyadaki gibi yeme nöbetlerine sahip olan bu kişiler, farklı olarak, sonrasında kendilerini kusturmazlar. Genelde aşırı kilolulardır, engellemeye dair bir davranışta bulunmazlar. Bulimiyada olduğu gibi bu hastalıkta da kaygı/ duygudurum bozukluğu, madde- alkol kullanımı görülme oranı fazladır.

Tanı kriterleri:

• Yinelenen yeme nöbetleri. Yenilen miktar normalin çok daha üstündedir.
• Nöbet sırasında kontrol duygusu yok olmuş haldedir.
• Yeme atağı sonrasında bu durumdan rahatsız olma.

Bu durumda da çözümü için psikoterapi, bilişsel davranışçı tedavi ve medikal tedavi kullanılır ama tek bir garanti tedavisi yoktur.