Yeni mutasyonlar hücreleri daha hızlı enfekte ediyor
Moleküler Biyoloji ve Genetik Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Korkut Ulucan, bir yıldan fazla bir süredir tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün varyantlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Pandemi dünyanın kurallarını tamamen değiştirdi. Pandemi yeni varyant haberleri ve bir anda artan ölüm sayıları ile yine gündemimizden düşmüyor. Nedir bu varyantlar ve nasıl bu kadar tehlikeli oluyorlar soruları gündemden düşmüyor..
Virüsler çoğalma sırasında bazen hatalar yaparlar. Bu hatalar da virüslere ya yeni bir özellik kazandırır ya olan bir özelliğin etkisini artırır veya olan bir özeliğin etkisinin kaybolmasına neden olurlar. İşte yeni oluşan varyantlar bizim için tehlike oluşturduklarında olan özelliklerini daha da etkili hale getiriyorlar, hücreleri daha hızlı enfekte ediyorlar.
Belirli zaman içinde de belirli bir bölgede baskın varyant oluyorlar ve enfeksiyon hızını ve riskini de artırıyorlar. Bu yüzden oluşan varyantların karakterizasyonu çok önemli. Virüsler ne kadar çok konak hücreye girerse o kadar değişime açık olurlar ve bizler için o kadar tehlikeli boyutlara ulaşırlar
Ölüm sayılarının artması oluşan varyantlar ile orantılı
Virüsler ne kadar kolay hücrelere girerse o kadar sayısal çoğunluğa ulaşırlar ve özellikle hassas bireylerde istenmeyen sonuçlara neden olabilirler. Yani bir virüsün hücre içine kolay girebilmesi, oluşan yeni varyantlar ile daha çok bireyi enfekte etmesi ve dolayısıyla virüse karşı direnç gösteremeyen bireylerde daha ciddi zarar vermesi anlamına da gelebilmektedir. O yüzden yeni varyantların enfeksiyon riskinin yüksek ama ölüm oranlarının düşük olması hipotezi her zaman doğru değildir. Burada enfekte olan bireylerin genetik yapıları ve immün sistemlerinin güçleri de önemlidir. Yani konak hücrenin ve enfekte olan bireylerin virüse karşı gösterdikleri direnç, bu direncin altında yatan biyolojik ve genetik yapı çok önemlidir.”
Ölüm oranları sadece virüse bağlı değil, bireyin genetik ve biyolojik yapısı ile de bağlantılı.
Yeni oluşan ve oluşabilecek varyantların füzyon olma ihtimali de var
Virüs, ne kadar çok enfekte ederse o kadar değişime davetiye çıkarır. Bizim şu anda tahmin ettiğimiz virüsün kendi genomunu kopyalarken ortaya çıkabilen hatalar ve bu hatalardan oluşan ya yeni özellik kazanma veya bir özelliği güçlendiren varyasyonlar. Biz ilk başlarda influenza ile karşılaştırdık, özellikle influenzada gözlemlediğimiz farklı varyantların bir hücrede birleşip yeni ve tehlikeli bir varyant oluşturabilir mi diye düşündük. Şuan ki bilgilerimiz bu yönde değil ama şimdilik. Ancak örneğin şimdilerde bizleri korkutan Hindistan virüsünde önceki varyantların ortak noktalarının olması, bizleri böyle düşünmeye itti.
Ancak zaten eldeki bilgilerimiz, orijinal SARS-CoV-2’den tüm varyantların türediği ve haliyle ortak bölgelerinin bulunma ihtimalinin yüksek olduğu. Ama zaman içinde acaba farklı varyantlar bir hücreyi enfekte edip hücre içinde yeni gen kombinasyonları oluşturuyor mu diye daha net anlayabileceğiz. Bunu iddia etmek için henüz erken. Ancak unutulmamalıdır ki nasıl yeni varyantlar virüste daha şiddetli özellikler gösteriyorsa olan özelliği kaybeden varyantlar da oluşuyor ve belki de bu varyantların çoğalması, aşılama çalışmalarının hız kazanması ve bizlerin daha dikkatli olarak virüsü konak hücresiz bırakması ile belki de bu virüsten kurtulabileceğiz. Bu yüzden sıfır vaka olana dek elden geldiğinde mesafe, maske, havalandırma ve hijyen dörtlüsüne dikkat etmeye devam edilmelidir.
