"Aşılama, ÅŸiddetli rotavirüs hastalığı sıklığı üzerinde önemli derecede etkisi olabilecek tek kontrol yöntemidir” diyen Çocuk SaÄŸlığı Ve Hastalıkları Uzmanı, Neonatoloji (YenidoÄŸan) Uzmanı Doç.Dr. Aydın Erdemir, Rotavirüs hakkında uyarıda bulunurken, hastalık evreleri hakkında da bilgilendirdi.
Rotavirüs belirtileri
Rotavirüs mikrobunun erken çocukluk döneminde ÅŸiddetli gastroenteritin en sıkgörülen sebebi olduÄŸunu belirten Dr. Erdemir, virüsün vücuda yayılma ve hastalık oluÅŸturma sürecini şöyle açıkladı: "Ä°shal, kusma, nadiren ateÅŸ ileseyreder. Åžiddetli su kaybına yol açarak ölüme neden olabilmektedir. Belirtilervirüs vücuda alındıktan 1-3 gün sonra ortaya çıkar. Genelde kış aylarında görülmektedir. Hastalık son derece bulaşıcıdır. BulaÅŸma, virüs bulaÅŸmış eÅŸyalara dokunma, ardından el ağız teması, hapşırık aksırık ile etrafa yayılanvirüsün solunum ile alınması, virüs bulaÅŸmış yiyecek ve içeceklerin alınmasıile olabilmektedir. Sıklıkla okul-kreÅŸ gibi toplu yaÅŸanan yerlerde salgınlaraneden olmaktadır. Böyle salgınlardan korunmak için el yıkama çok önemlidir.Virüs dışkıda 15 güne kadar atılabilmektedir. Ä°shal ortalama 6-7 gün devameder, dışkı sık ve çok suludur. Bu belirtileri olan çocuklarda tanı dışkıörneÄŸinin laboratuvarda incelenmesi ile konur. Çocuk yeniden rotavirüse maruzkaldığında yeniden hastalanabilmekte ancak bulgular daha hafif seyretmektedir.Anneden geçen antikorların koruyuculuÄŸu nedeni ile anne sütü ile beslenen bebeklerdaha az hasta olmaktadır”.
Tedavi süreci
Tedavide anahedef, sıvı kaybını önlemek için ağızdan yeterli sıvı alınmasını sağlamanın önemine dikkat çeken Dr. Erdemir şu uyarılarda bulundu:
"- Antibiyotik kullanılmamalıdır. Eczanelerdesatılan bazı sıvı elektrolit çözeltileri kullanılabilir.
- Tedavide ishal durdurucu ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
- Yoğurt, pirinçli yoğurt çorbaları, patates ve muz gibi ishale uygun besin maddeleri, bebeklerde anne sütü ve eğer gerek görülürse özel ishal mamaları verebilir.
- Su kaybı olan vekusan hastalarda hastaneye yatırılarak damardan sıvı desteği yapılabilmektedir.
- Aşılama, şiddetli rotavirüs hastalığı sıklığı üzerinde önemli derecede etkisiolabilecek tek kontrol yöntemidir".
Aşı konusunu detaylandırma ihtiyacı hisseden Dr. Erdemir, "Rotavirüs aşısının 1990'lı yıllarda yan etkiolarak invajinasyon (barsak düğümlenmesi) yaptığı, fakat bunun daha çok 8 aydanbüyük çocuklarda görüldüğü saptanmıştır. Aşının en etkili olduğu ve yan etkininen az olduğu dönemin ilk 6 ay olduğu görülmüştür. Bu dönemde yapılan aşılarınbarsak düğümlenmesine yol açmadığı kanıtlanmıştır. Rotavirüs aşısı rutin olarakyapılan ülkelerde hastalığa bağlı hastaneye yatışlar ve ölümler ciddi oranda azalmıştır. Aşıya ideal olarak 2. veya 3. ayda başlanmalıdır. En geç 3.5aylıkken ilk dozun yapılması önerilmektedir. Aşı ağız yolu ile uygulanmaktadır.Aşıdan sonra bebek hemen beslenebilir. Diğer aşılarla birlikte yapılabilir. Aşı uygulandıktan sonra bebek kusarsa aşının tekrarlanmasına gerek yoktur. İçeride kalan miktar koruyuculuk için yeterlidir" diye konuştu.
İki çeşit aşı var
Dr. Erdemir, ayrıca aşı çeşitlerine de dikkat çekti ve "Ülkemizde Rotarix ve Rotateq diye 2 çeşit aşı bulunmaktadır. Rotarix 2 doz, Rotateq 3 dozolarak uygulanmaktadır. 1 ay veya 2 ay aralıklarla uygulanabilmektedirler.Nadiren aşı sonrası bulantı, kusma, burun akıntısı, öksürük, allerji gibi yanetkiler görülebilmektedir. Bağışıklık sisteminde doğuştan veya sonradan bozukluk olan, bağışıklık sistemini zayıflatan ilaç kullanan, ya da bağışıklıksisteminde problem olanlarla yakın temasta olanların aşıyı yaptırmamaları,öncesinde doktorları ile görüşmeleri gerekmektedir" şeklinde konuştu.
