Çocuğun teknoloji kullanımında dikkat edilecek noktalar

'Ara tatilde teknoloji kullanımı' başlıklı bir söyleşi gerçekleştiren Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel ve Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yıldırım, çocuğun teknoloji kullanımında dikkat edilecek noktalara değindi.

Tepki gösteriyorsa dikkat

Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, ekran bağımlılığından ancak çocuğun gün içerisinde zamanının önemli bir bölümünü ekran karşısında geçirmesi, sınır koymak istendiğinde bunu tepki ve öfkeyle karşılaması ve ekran kullanımının ailesiyle ilişkilerini kısıtlaması halinde söz edilebileceğini ifade etti.

Çocukların teknoloji kullanımının beyin gelişimine etkileri üzerine çalışmaların henüz yeterli düzeyde olmadığını belirten Yüksel, gereğinden fazla teknoloji kullanımının kamburluk, bel ve boyun ağrıları, duruş bozuklukları, göz kuruluğu gibi olumsuz fiziksel etkilerinin yanı sıra ruhsal açıdan önemli sorunlara yol açabileceğini kaydetti.

Oyun oynama, sosyal medyada fazla zaman geçirme gibi fazla teknoloji kullanımının dikkat eksikliği, ders yapmak istememe, derse konsantre olamama, motivasyon eksikliği gibi sorunlara sebep olabileceğinin altını çizen Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Ekrana fazla maruz kalma, öfke kontrol sorunlarına neden olabilir. Özellikle şiddet içeren oyun ya da çizgi film gibi sosyal medya içeriklerine maruz kalmanın öfke kontrolü sonuçları daha sık görülmektedir. Özellikle uyku bozuklukları, kabuslar, gece terörü gibi sorunlara yol açmaktadır. Oyun oynamak ya da sosyal medyada daha fazla zaman geçirmek için geç uyumak ya da gece uykusundan fedakarlık etmek de önemli sonuçlar arasında yer almaktadır. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda gece uykusu sırasında ortaya çıkan melatonin hormonu için erken yatmak çok önemlidir” uyarısında bulundu.

2 yaş öncesinde ekran kullanımı kesinlikle önerilmediğini belirten Yüksel, “2 yaş sonrası için eğitici aplikasyonlar, basit çizgi filmler çok kısa sürelerle izletilebilir. Daha sonraki dönemler için de yaşına uygun çizgi filmler izletilebilir ama burada da yine süre ve içerik denetimi şart” dedi.

Çocuğun ne yaptığı bilinmeli

Çocuğun evde bir köşede, ebeveynin yanında ekran başında zaman geçirmesinin kimi zaman aileler tarafından güvenle karşılandığını belirten Yüksel, ebeveynin sınır koyması için gelişmeleri takip etmesinin önemine işaret etti.

Yüksel, “Çocuğun evde olması yanıltıcı olabiliyor. Orada çocuk ebeveynin kontrolü dışında bir dünyayla karşı karşıya olabilir. Akran zorbalığı, yaşına uygun olmayan içeriklerle karşılaşması gibi pek çok riskle karşılaşabilir. Bu nedenle ailenin kontrolü çok önemlidir. Çocuğun internette ne yaptığını, hangi oyunları oynadığını, ne izlediğini bilmek gerekiyor. Bunun için gelişmeleri takip önemli. Belki zaman zaman çocukla beraber oyun oynanabilir” dedi.

Ergenlerle güçlü ve doğru iletişim sağlanması gerektiğini belirten Yüksel, “Ergenle doğru bir iletişim kurmak büyük önem taşıyor. İletişimi sağlam tutmak gerekiyor. Onu sorgulamadan, iletişimi sağlam tutarak güçlü ve güvenli bir iletişim kurulmasına dikkat etmek lazım. Onunla sohbet ederken ipuçlarını yakalamak gerekiyor” diye konuştu.

Ebeveynlerin güvenli internet kullanımı ve dijital okur yazarlık konusunda bilgi sahibi olmalarının önemli olduğunu vurgulayan Yüksel, “Anne ve babalar özellikle şifre ve kimlik bilgileri gibi kişisel bilgilerin yabancı kişilerle paylaşılmaması, internette tanımadığı kişilerle konuşmaması ve özel bilgilerini vermemesi konusunda gerekli bilgileri vermeli” şeklinde konuştu.

Özkontrol becerisi küçük yaşlardan itibaren kazandırılmalı

Ailelere çocuklarına küçük yaşlardan itibaren sınır-seçenek ilkesine göre kurallar koymalarını tavsiye eden Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yıldırım, çocuğa belli noktaya kadar seçenek sunmak ve o noktaları sınırlayıp alternatif sağlamanın çocuğun özkontol becerisini geliştirdiğini belirterek ödül-ceza sisteminin çok etkili bir yöntem olmadığının altını çizdi.

Yıldırım, çocukların yüz yüze iletişimlerinin sınırlandırıldığı bugünlerde arkadaşlarıyla çevrimiçi ortamlarda bir araya gelerek sohbet etmelerinin de gelişimleri üzerinde olumlu etkileri olacağına dikkat çekti.